Zapalenie piersi
Jest wiele czynników zwiększających podatność na rozwinięcie się stanu zapalnego; zaliczyć do nich można uszkodzenia brodawek, zwłaszcza w sytuacji zakażenia gronkowcem złocistym, choroby oraz stres. Do przyczyn zapalenia piersi należą także: rzadkie karmienie piersią lub długie przerwy między sesjami, niewłaściwe przystawianie do piersi skutkujące niedostatecznym opróżnianiem, noszenie ubrań uciskających okolice piersi, nadmierna produkcja pokarmu, nagłe odstawienie dziecka od piersi oraz występowanie białych plamek na brodawkach.
Objawy zapalenia piersi
Zapalenie piersi objawia się bólem, rozpaleniem i nabrzmieniem obszaru piersi w kształcie klina, któremu zazwyczaj towarzyszy gorączka (>38,5°C). Symptomy zapalenia piersi łatwo pomylić z oznakami grypy. Stan zapalny, który charakteryzuje zaczerwienienie, ból i wysoka temperatura, może także wystąpić w obrzękniętej (łącze do wątku na temat obrzęków) lub niedrożnej piersi, nawet gdy nie dojdzie do zakażenia. Nieleczony obrzęk może jednak prowadzić do zapalenia o podłożu zakaźnym oraz do powstawania ropni. Podczas zapalenia piersi może dojść do gwałtownego pogorszenia się stanu matki, dlatego wymaga ono natychmiastowego leczenia.
Diagnoza
Konsultacja ze specjalistą w celu diagnozy i leczenia zapalenia piersi zalecana jest natychmiast po wystąpieniu objawów. W większości przypadków niewymagane jest przeprowadzanie badań laboratoryjnych i innych procedur diagnostycznych, chyba że:
- u pacjentki zdiagnozowano już wcześniej zapalenie piersi, a leczenie okazało się nieskuteczne
- nastąpił nawrót choroby
- do rozwinięcia się stanu zapalnego doszło podczas pobytu w szpitalu
- uczulenie uniemożliwia przyjmowanie standardowych antybiotyków
- przypadek jest ciężki lub nietypowy
Metody postępowania
Plan postępowania powinien zostać wprowadzony przy pomocy specjalisty lub konsultanta laktacyjnego.
Sprawdzone metody, które stosować można jako uzupełnienie zaleceń specjalisty, to między innymi:
- Rozpoczynanie karmienia od chorej piersi i zachowywanie niewielkich odstępów czasowych pomiędzy sesjami w celu szybkiego udrożnienia zatorów. Jeżeli nasilenie bólu zakłóca właściwy wypływ mleka, można rozpoczynać karmienie zdrową piersią.
- Pomoc w ułożeniu i przystawieniu dziecka do piersi, zmiana pozycji do karmienia na taką, która ułatwi zwalczanie ewentualnych niedrożności
- Jak najdłuższe wypoczywanie
- Używanie przed karmieniem okładów rozgrzewających, które stymulują przepływ mleka, a po karmieniu okładów chłodzących, która pomagają ukoić ból i złagodzić stan zapalny
- Stosowanie środków przeciwbólowych: Specjalista może także zalecić stosowanie środków przeciwbólowych, aby złagodzić ból i usprawnić wypływ mleka. Za szczególnie bezpieczne podczas karmienia piersią uważane są substancje przeciwzapalne, takie jak ibuprofen.
- Konsultacja ze specjalistą na temat potrzeby farmakologicznego lub niefarmakologicznego leczenia
- Stosowanie antybiotyków: Jeżeli matka jest chora lub przez 12 godzin nie nastąpiło częściowe ustąpienie objawów, zazwyczaj zaleca się wprowadzenie antybiotyków
- Zalecane jest odbycie pełnej kuracji antybiotykowej. Należy wybrać lek skuteczny i odpowiedni dla kobiet karmiących piersią. Podczas przyjmowania antybiotyku nie powinno się przerywać karmienia piersią. Karmienie zdrowego, donoszonego noworodka przez matkę przechodzącą zapalenie piersi jest bezpieczne, a efektywne opróżnianie piersi odgrywa ważną rolę w zwalczaniu stanu zapalnego.
- Jeżeli zapalenie piersi wywołane jest przez oporne na metycylinę bakterie gronkowca złocistego (MRSA), wymagane są odpowiednie antybiotyki. W przypadku obecności MRSA w otoczeniu konieczne może być wykonanie posiewu mleka matki oraz testu wrażliwości na antybiotyki, zwłaszcza jeżeli u pacjentki nie nastąpi poprawa.
- Jeżeli objawy nie ustąpią po kilku dniach, wówczas należy rozważyć wykonanie szerszej diagnozy różnicowej w celu wykrycia obecności opornych bakterii, tworzenia się ropni lub innej dolegliwości piersi.
Amir, L.H. ABM Clinical Protocol #4: Mastitis, Revised March 2014. Breastfeed Med 9, 239–243 (2014).
Jacobs, A. et al. S3-Guidelines for the Treatment of Inflammatory Breast Disease during the Lactation Period: AWMF Guidelines, Registry No. 015/071 (short version) AWMF Leitlinien-Register Nr. 015/071 (Kurzfassung). Geburtshilfe Frauenheilkd. 73, 1202–1208 (2013).
Amir, L.H., Forster, D.A., Lumley, J. & McLachlan, H. A descriptive study of mastitis in Australian breastfeeding women: incidence and determinants. BMC. Public Health 7, 62 (2007).
American Academy of Pediatrics and The American College of Obstetricians and Gynecologists. Breastfeeding handbook for physicians (2006).
Lawrence, R.A. & Lawrence, R.M. Breastfeeding: a guide for the medical profession (Elsevier Mosby, Maryland Heights, MO, 2011).
Hale, T.W., Rowe, H.E. Medications and Mothers' Milk 2014 (Hale Publishing, Plano, 2014).