Wywiad z dr Foteini Kakulas (2015)
Komórki macierzyste w mleku matki
Dr Kakulas (wcześniej Hassiotou) z Uniwersytetu Australii Zachodniej wykazała, że zawarte w mleku matki komórki macierzyste mogą zostać przekształcone w tkankę kostną, tłuszczową oraz w komórki wątroby lub mózgu. Czy to odkrycie pozwoli znaleźć etyczny, prosty i nieinwazyjny sposób na pozyskiwanie pluripotencjalnych komórek macierzystych? Jak przekłada się to na naszą wiedzę na temat wyjątkowego wpływu mleka matki na wzrost i rozwój niemowląt?
Odkrycie
W 2007 roku profesor Peter Hartmann i jego zespół z Uniwersytetu Australii Zachodniej jako pierwszy odkrył obecność komórek macierzystych w mleku matki (Cregan et al. 2007). Dr Foteini Kakulas dokonuje kolejnych przełomowych odkryć: dowiodła na przykład, że zawarte w mleku matki zarodkowe komórki macierzyste mogą zostać przekształcone w tkankę kostną i tłuszczową oraz komórki wątroby, trzustki i mózgu (Hassiotou et al. 2012). To otwiera nowe możliwości pozyskiwania komórek macierzystych na potrzeby zabiegów medycyny regeneracyjnej, bez konieczności niszczenia zarodków.
Dr Kakulas po raz pierwszy zaprezentowała swoje odkrycia europejskim słuchaczom podczas sympozjum zorganizowanego przez firmę Medela. Wyjaśniła, że jej wnioski umożliwiają prowadzenie badań dotyczących różnych zagadnień, między innymi raka piersi, leczenia komórkami macierzystymi i medycyny regeneracyjnej.
Najnowsze odkrycia swojego zespołu zajmującego się biologią komórek dr Kakulas przedstawiła na 10. sympozjum Medela w Warszawie. Jej celem było odkrycie, w jaki sposób komórki macierzyste wpływają na rozwój niemowląt karmionych piersią. Niemowlęta codziennie spożywają wraz z mlekiem matki miliony, a nawet miliardy żywych komórek — czy to przypadek? Czy są one w stanie przetrwać w żołądku niemowlęcia?
Fascynująca prezentacja dotyczyła przeprowadzonego niedawno eksperymentu, podczas którego do śledzenia losu komórek wykorzystano myszy, a potomstwo było wychowywane przez obcych rodziców. Dzięki wykorzystaniu myszy, które wydzielały gen (TdTomato) możliwe było prześledzenie drogi komórek przekazywanych noworodkowi wraz z pokarmem. Eksperyment dowiódł, że zawarte w mleku komórki macierzyste występują nie tylko w żołądku, ale też we krwi, grasicy, wątrobie, trzustce, śledzionie, a nawet mózgu, a ponadto są nadal żywe. Komórki były zintegrowane ze wspomnianymi organami i wytwarzały odpowiednie białka.
Wnioski te stanowią pierwszy dowód na przeżycie komórek macierzystych mleka u noworodka oraz ich migrację i integrację funkcjonalną do narządów, w których mogą zapewnić korzyści rozwojowe.
Dr Kakulas skomentowała: „Jestem dumna, że mogę uczestniczyć, wspólnie z firmą Medela, w poznawaniu roli zawartych w mleku matki komórek macierzystych i odkrywaniu nowych możliwości związanych z prowadzeniem badań. Ponieważ ilość komórek macierzystych w mleku matki jest stosunkowo duża, szczególnie interesuje mnie ich wpływ na regenerację tkanek, rozwój niemowlęcia i występowanie chorób”.
Dr Foteini Kakulas (wcześniej Hassiotou) powiedziała: „Wspaniale jest poznawać biologię zawartych w mleku matki komórek macierzystych i przedstawiać odkrycia, które poszerzają naszą wiedzę. Przeprowadzenie tych badań, które po raz kolejny dowodzą, że mleko matki dostarcza niemowlęciu nie tylko składników odżywczych, było możliwe dzięki finansowemu wsparciu firmy Medela. Mogliśmy dowiedzieć się, że mleko matki jest bogatym źródłem ludzkich komórek macierzystych, które można pozyskać w etyczny i nieinwazyjny sposób. Wciąż pozostaje jednak wiele do odkrycia, na przykład na temat wpływu tych komórek na organizm niemowlęcia karmionego piersią. Jestem dumna, że mogę uczestniczyć w tym ekscytującym procesie odkrywania. Zamierzam kontynuować badania na Uniwersytecie Australii Zachodniej”.
